/Aktualizacja 6 sierpnia 2022 r./

Jezioro Żurawno, od którego pochodzi nazwa rezerwatu, jest urokliwym, śródleśnym jeziorem położonym w zagłębieniu terenu. Obszar jeziora zajmuje 7,70 ha, z czego otwarte lustro wody to zaledwie 2,5 ha. Głębokość wody nie przekracza 1,5 m. Jezioro jest zbiornikiem silnie zarastającym o niewielkiej przejrzystości. Zasilane jest przez dopływający od wschodu niewielki ciek wodny, a częściowo prawdopodobnie również wodami podziemnymi. Na powstanie jeziora miał wpływ człowiek. Widoczne są ślady jego działalności m.in. ruiny młyna, który funkcjonował jeszcze w pierwszej połowie XX wieku. Obecnie jezioro również jest utrzymywane dzięki spiętrzeniu wody uzyskanemu za pomocą ułożonej z worków wypełnionych piaskiem grobli. Pozostałości kultury materialnej są tutaj także przedmiotem ochrony.

Rezerwat Żurawno jest udostępniany w celu prowadzenia działalności edukacyjnej. Należy jednak pamiętać o zakazach obowiązujących w rezerwatach, a przede wszystkim o zachowaniu ciszy. Rezerwaty to przecież nasze wspólne „żywe muzea przyrody".

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 131 gatunków roślin: 107 gatunków roślin zielnych, 17 gatunków drzew, 6 gatunków krzewów i krzewinek oraz 7 gatunków mchów. Do gatunków specjalnej troski w rezerwacie należą: konwalia majowa, śnieżyca wiosenna, śnieżyczka przebiśnieg, bluszcz pospolity, grążel żółty i pióropusznik strusi.

Na szczególną uwagę zasługuje bardzo rzadka i niezwykle piękna paproć - pióropusznik strusi (Matteucia struthiopteris) - występująca tu bardzo licznie w ilości ok.1000 egzemplarzy. Jest to jedno z największych powierzchniowo stanowisk tej rośliny w Polsce. Duże do 1,5 m liście asymilacyjne wyrastają spiralnie z podziemnego kłącza. Polska nazwa gatunku pochodzi od kształtu liści zarodnionośnych, które przypominają strusie pióra.

Rezerwat Żurawno ma istotne znaczenie jako ostoja rzadkich gatunków owadów z rodziny kózkowatych: zagwoździka fiołkowego, kurtka mniejszego i kozulki dębówki. Do gatunków lokalnie rzadkich należy zaliczyć chrząszcza Prostomis mandibularis z rodziny zgniotkowatych. Ekolodzy z Klubu Przyrodników, którzy wykonywali dokumentację projektową rezerwatu, prawdopodobnie jako pierwsi stwierdzili występowanie chrząszcza Prostomis mandibularis w tym regionie Polski!

Na uwagę zasługują występujące w rezerwacie ptaki – żuraw, siniak, bocian czarny, bielik i rybołów.

Spośród płazów do cennych gatunków należą kumak nizinny i rzekotka drzewna, spośród ssaków – wydra. Wszystkie wymienione gatunki kręgowców należą do silnie zagrożonych w skali Polski i Europy, a także są chronione zarówno w oparciu o polskie prawo jak i prawo Unii Europejskiej.

W wodach rezerwatu występuje ciekawa rybka – różanka, zwana również siekierką. Należy do rodziny karpiowatych i jest chroniona.

Nr rej. woj. - 53
Data i akt prawny obejmujący rezerwat ochroną: Rozporządzenie Nr 19 Wojewody Lubuskiego z dnia 20 kwietnia 2006 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Dz. Urz.. Woj. Lub. Nr 28 poz. 586)

Zgodnie z art. 131 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2022 r. poz. 1029) Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim dokonał aktualizacji aktu normatywnego w sprawie przedmiotowego rezerwatu przyrody, zwiększając jego powierzchnię o 0,72 ha, tj. z dotychczasowej powierzchni 22,88 ha, na powierzchnię 23,60 oraz zmieniając cel ochrony rezerwatu przyrody Żurawno i jego klasyfikację. 

Biorąc pod uwagę, iż blisko 66% terenu rezerwatu to obszar leśny z przewagą lasów łęgowych, zdecydowano pozostawić obowiązujący Leśny (L) rodzaj rezerwatu. Nie uległa zmianie klasyfikacja rezerwatu ze względu na dominujący przedmiot ochrony. Przyjęto natomiast zmianę klasyfikacji rezerwatu ze względu na dominujący typ ekosystemu, na: typ różnych ekosystemów (EE) oraz podtyp lasów i torfowisk (lt). 

W materiałach do pobrania znajduje się pełny tekst Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie rezerwatu przyrody "Żurawno" z dnia 13 lipca 2022 r. oraz jego uzasadnienie.